Bij Jos LAMMERTINK was het niet al goud wat blonk, 

er was ook véél Multatuli

 

Daags na Jean Jourden zijn we dus ook nog de zestien jaar jongere Jos Lammertink kwijt.

Net als bij Jourden had je er zwaar op ingezet dat Lammertink het in de beroepscategorie nog vèrder zou schoppen dan hij uiteindelijk deed en dat had parallelle oorzaken: een kwakkelende gezondheid maar iets ‘nog veel ergers’ overkwam de Nederlandse Adonis.

Jos was een uitmuntend jeugdrenner, die vanaf 1975 driemaal op een rij NK veldrijden werd. Ter afwisseling werd hij als amateur in 1978 NK op de weg in Adsteeg en in 1979 in de achtervolging. Dat jaar behaalde hij ook de eindzege in Olympia’s Tour.

Jos vervolgde zijn hoge vlucht in de beroepscategorie, waarin hij in de jaren 80 van vorige eeuw enkele tientallen overwinningen behaalde, waarin enkele kanjers. Toch was hij, aangezien hij zichzelf net niet goed genoeg achtte om een absolute kopman te zijn, niet te beroerd om zich als goedbetaalde meester-helper uit te sloven voor Eddy Planckaert en Eric Vanderaerden. Dat creëerde ook ruimte voor mooi eigen gewin.

Lammertink was vanaf 1980 klaar voor de profcategorie met HB Alarmsystemen. Aanpassingsproblemen waren nauwelijks aan hem besteed: 11de Omloop Het Volk, ereplaatsen in de daguitslag van Paris-Nice, 16de Ronde van Vlaanderen,… Op dat veropenbarende voorjaar volgde de Vuelta die toen nog in de lente werd verreden. Op 1 mei won hij met ruime voorsprong de 9de rit in Burgos. Met andere dichte ereplaatsen in de daguitslag kwam hij in de puntenstand uit op de derde eindplaats. Zijn maidenseizoen kon dan al niet meer stuk. 

In 1981 viel zijn klassieke lente wat tegen maar dat werd meer dan wat gecompenseerd met een nieuwe dagzege in de  vroege Vuelta, dit keer in Sevilla. Ook in de ronden van Luxembourg en van eigen land kwam hij dicht bij een ritoverwinning. 

In 1982 viel hem een beter voorjaar te beurt: 13de Omloop Het Volk, 12de Ronde van Vlaanderen, 11de in de Amstel, … Jos hernam in juni met een zege in de proloog van de Tour of Sweden, een kabinetstukje dat hij bijna herhaalde in de Ronde van Nederland waarin hij met een fractie seconde geklopt werd door Jan Raas. Het jaar daarop was het Bert Oosterbosch die Lammertink daar afhield. Jos hield er wel Greg LeMond, Adrie van der Poel en Joop Zoetemelk achter zich. En bovenal: het waren rendabele nederlagen die een lucratief driejarig contract bij Panasonic opleverden.

Jos’ oogstjaren waren aangebroken. Hij reed een uitmuntend voorjaar bekroond met winst in Kuurne, daags nadat hij in de Omloop Het Volk had bijgedragen tot de triomf van Eddy Planckaert. 

Hij sloot dat veropenbarende 1984 af zoals hij eraan begon: met de dichtste eindplaats in de Etoile de Bessèges respectievelijk de Ronde van Nederland, gewonnen door zijn kompanen Eddy Planckaert en Johan Lammerts. Jos was dus medewinnaar. 

Wie hield het voor mogelijk dat 1985 daarentegen een nuljaar zou worden? De ziekte van Pfeiffer (klierkoorts) was de grote boosdoener en problemen met de schildklier ondermijnden nog meer zijn performance.

Het werd nog voor onmogelijker gehouden dat Jos zich al in 1986 zou herpakken. Toch realiseerde hij het met een dagzege in de Valenciana en een derde plaats in de E3 Harelbeke (gewonnen door teamgenoot Eric Vanderaerden). Bovenal was er de Nederlandse titel en trui op 22 juni in Geulle, waar hij zijn gezellen Nico Verhoeven, Peter Steven-haagen en Joop Zoetemelk vloerde. Fier als een gieter debuteerde hij in de Tour met zijn kakelverse driekleur maar het mocht niet duren door een afschuwelijke val in de vierde rit naar Evreux die hem voor de rest van het seizoen uittelde. Jos had een mooier afscheid van Panasonic voor ogen.

Hij kwam goed terecht bij het opstartende Transvemij (TVM), waarvoor hij een vroege zege behaalde in de Elfstedenronde van Brugge. Ook in de E3 Harelbeke deed hij (6de) weer mee voor de vette prijzen. Bijna won hij de Tour de l’Oise, enkel de beter omringde Jelle Nijdam (Superconfex) bleef er hem met twee seconden voor. Jos was gerodeerd voor zijn eerste (en enige) Giro, die hij feilloos maar anoniem volbracht.

Dat kondigde het begin van het einde aan, hoewel hij begin 1988 nog de openingsrit der Tour Méditteranéen in de sprint won van Eddy Planckaert en Theo Smit. Eind augustus werd Jos nog vierde in Veenendael. Het was zijn zwanenzang want 1989 was, net als 1985, een quasi nuljaar. De vreselijke spierziekte woekerde dan al in zijn lichaam.

Een nog veel meer donkere wolk maskeerde zijn ogenschijnlijk mooie bestaan: als junior werd hij seksueel misbruik door zijn coach en dat verklaart waarom men op de podia zelden of nooit een goedlachse, breed armzwaaiende maar een stoïcijnse Tukker te aanschouwen kreeg.

Het was een trauma dat hij jarenlang als een zwaar blok aan het been meesleepte maar waarover hij uit diepe schaamte zweeg. Het zinderde ongetwijfeld ook na tijdens zijn professionele koersjaren. En wij maar onwetend poneren dat van Jos Lammertink (nòg) meer hadden verwacht dan het niet geringe dat hij ondankbare omstandigheden had waargemaakt.

Jos vocht telkens dapper terug, zijn mentale veerkracht leek in verhouding te staan tot zijn gestalte (1,92 meter). Zelfs tegen zijn slopende spierziekte, die traag maar gestaag ontwikkelde en hem tenslotte aan een speciale stoel kluisterde, gaf hij zich niet gewonnen maar uiteindelijk moest hij wel want “enkel zijn hoofd functioneerde nog”, liet iemand uit zijn directe omgeving zich ontvallen.

 

Het door Gijs Eijsink even openhartig als aangrijpend geschreven boek “De Reus van Wierden” maakt duidelijk hoe de extremen des levens mekaar kunnen raken. Het mooie boek had ook Multatuli = ik heb véél geleden als titel kunnen hebben. 

Ziedaar het verbaal testament van de mooie maar getormenteerde Jos Lammertink die er zich helemaal kon in vinden. Het juweeltje rolde begin november van de persen, helaas perfect getimed want Jos overleed op zondag 24 november.