Winnaars van de ter ziele gegane Vredeskoers

Piet DAMEN en Marcel MAES 

witte merels bleken meteoren

Als het goed is, dan schrijf ik het nog liever, welaan dan!

“De koers is van ons” bracht donderdag een interessante rememberance aan Marcel Maes, de Vlaamse witte merel die in 1967 de Internationale Friedensfahrt ofte Vredeskoers won. Marcel leek voorbestemd om zich in de Tour te onderscheiden zoals zijn naamgenoten Romain en Sylveer, die net vòòr de Tweede Wereldoorlog één keer (1935) respectievelijk tweemaal (1936 en 1939) de Tour wonnen. Met die familienaam (maar géén familie) werd Marcel geacht hun sporen te drukken. Hij werd evenwel mede door het noodlot tot een meteoor gedegradeerd. In 1968 werd hij geselecteerd voor de Tour in de Belgische A ploeg rond Herman Vanspringel, die op de slotdag door van zijn sokkel gestoten werd. Marcel Maes reed een anonieme Tour en kwam uit op de 49ste eindplaats op bijna anderhalf uur van Jan Janssen. Een maand later viel hij zwaar in Paris-Luxembourg en werd met een zware hersenschudding en een gecompliceerde dijbeenbreuk opgeraapt. Hij zou nog vijf jaar aanmodderen alvorens er in 1973 de brui aan te geven. Eén precieus iets konden ze hem alvast niet meer afnemen: winnaar van de Oost-Europese versie van de Tour de France gewonnen. Ook als gewone sterveling zat het hem niet al te lang mee. Hij bleef fietsen en dat werd hem dertig jaar na zijn glorietijd als coureur fataal. Op zijn 52ste werd hij langs een industrieweg in Wondelgem dodelijk aangereden.

Marcel Maes’ zege in de Vredeskoers was samen met Ferdinand Bracke’s verbetering van het werelduurrecord één van de sensaties uit 1967. Ook Ferdinand zag zijn moment suprême letterlijk overkilled door het smartelijk verongelukken van zijn enige zoon, dag op dag dertig jaar na de vestiging van zijn werelduurrecord.

Ook uit 1967 was er het wedervaren van Tom Simpson die Paris-Nice had gewonnen, wat hem aanmoedigde voor de Tour maar op 13 juli liet hij tragisch het leven op de Mont-Ventoux. 

De coryfeeën van 1967 vermolmden tot brute pechvogels.

Nederland had ook zijn Marcel Maes, de genaamde Piet Damen, die moest waarmaken waarin Jan Nolten gefaald had. Die had wel twee jaar op een rij een dagzege behaald in de Tour maar die de hem toegdichte klimcapaciteiten, waarmee hij zelfs Fausto Coppi even in verlegenheid bracht, niet kon verlengen in een spraakmakend klassement. Piet Damenwas in 1958 de enige Nederlandse winnaar van de Vredeskoers geworden door Viktor Kapitonov (de Olympische wegkampioen van Rome 1960) achter zich te houden. Aansluitend werd Damen, toch al 24 jaar, meteen voor de leeuwen gegooid in de Tour, waarin hij zich veropenbaarde met de elfde eindplaats, die  hij evenwel niet meer zou verbeteren. Hij werd in 1959 wel nog wegkampioen van Nederland. 

De Vredeskoers was vooral een aangelegenheid van Oost-Europese staatsamateurs van wie de meesten (zeker tot het vallen van de Muur in 1989) uit het Vrije Westen wegbleven. Praha-Warszawa-Berlin werd aanzien als de Oost-Europese versie van de Tour de France maar leverde amper  klassementsrenners op. Steffen Wesemann, de vijfvoudige recordwinnaar, werd in 2002 tweede in de Ronde van Vlaanderen en won in 2004 Paris-Roubaix.